TELESKOP ALMA REHBERİ

Teleskop almadan önce hangi özelliğinin ne işe yaradığını bilmeliyiz ki kendimize ve bütçemize en uygununu seçmeliyiz. bir mağazadan veya internetten teleskop çeşitlerine bakarken üzerinde yazan 1000 m yi 2 metreye indirir yada 525x büyütme gibi laflara inanmayın. çünkü bunları söylerken 3x barlow lens denilen bir lens takılır ve bu lens görüntüyü bulanıklaştırır, ışığını azaltır. (hesaplama aşağıda anlatılmıştır.)

DENEYİMİ OLMAYANLAR İÇİN TELESKOP

bu zamanınıza kadar hiç deneyiminiz yoksa direk teleskopla başlamayın. nedenleri ise; çok değişik şeyler görüceğinizi hayal ederek aldığınız teleskopla nesnelerin yerini bulamadığınızda vs. olduğundan büyük hayal kırıklığına uğrarsınız. teleskopu kullanması zordur. yıldızları gezegenleri bulması zordur, bir müddet uğraştırır daha sonra da bıktırır. dürbünler ise az yakınlaştırma yaptığı için nesneleri bulmanız kolay olur. daha fazlası için dürbün alma rehberi ne bakınız.

TELESKOP ALIRKEN...

İlk olarak 3 tip teleskop vardır.
1- mercekli
2- aynalı
3- hem mercekli hem aynalı

AVANTAJLARI - DEZAVANTAJLARI

1-MERCEKLİ TELESKOPLAR

- Dizaynı Basit Olduğu Için Kullanımı Kolay Ve Güvenilirdir.
- çok Az Bakım Yapmak Gerekir.
- Büyük Objektif Açıklı Olanları Ile Ay, Gezegen Ve çift Yıldız Gözlemleri Mükemmeldir.
- Ikinci Bir Ayna Olmadığı Için Görüntü Kalitesi Oldukça Iyidir.
- Uzak Yeryüzü Cisimlerini Gözlemek Için Idealdir. Görüntü düzdür.
- Optik Tüp Olduğu Için Hava Akımları En Aza Indirilmiştir. Bu Nedenle Hava Akımlarından Dolayı Görüntünün Etkilenmesi Engellenmiştir.
- Renk Düzeltmesi Akromatik Mercekli Olanlarda Iyi, Apokramatik Veya Fluorit Olanlarda çok Iyidir.
- Diğer Teleskop Türleri Ile Karşılaştırıldığında Objektif Açıklığının Her Cm'si En Düşük Fiyata Imal Edilir.
- Odak Uzaklığı 1m 'ye Kadar Olanlar Kolaylıkla Taşınabilir.
- Ay Ve Gezegen Gözlemleri Için Idealdir.
- Derin Uzay Cisimlerini Gözlemek Içinde Idealdir.
- Optik Sapınçları Az Olduğu Için Oldukça Parlak Bir Görüntü Vermektedirler.

2-AYNALI TELESKOPLAR
 

- Diğer Türlerden Daha Hassas Oldukları Için Daha çok Bakım Gerektirirler. Bakımları çok zor değildir.
- Yeryüzü Cisimlerini Gözlemek Için Uygun Değildir. Çünkü görüntüyü ters gösterirler (tepetaklak)(aynalı olması sebebiyle)
- Açık Optik Tüp Dizaynı Hava Akımlarının Görüntüyü Etkilemesine Sebep Olur.hava Ile Olan Bu Temas Aynanın Sırını Bozar Ve Teleskobun Gücünü Azaltı - Pahalıdırlar.
- Ikinci Aynaları Sebebiyle, Mercekli Teleskoplardan Daha Fazla ışık Kaybına Neden Olurlar.

3-HEM MERCEKLİ HEM AYNALI TELESKOPLAR
 

- Tüm Teleskop Türleri Içinde En Iyi Olandır. Diğer Türlerin, Tüm Optik Dezavantajlarını Ortadan Kaldırırken, Tüm Avantajlarını Birleştirir.
- Derin Uzay Cisimlerinin Gözlemi Ve Fotoğraf çekimi Için çok Uygundur.
- Yeryüzü Gözlemi Ve Fotoğraf çekimi Içinde Uygundur.
- Ay, Gezegen Ve çift Yıldız Gözlemleri Için Uygundurlar.
- Geniş Bir Alan üzerindeki Keskin Ve Net Görüntüye Sahip Optiği çok Iyidir.
- Kapalı Tüp Dizaynından Dolayı Hava Akımları Tüp Içine Giremez.
- Rahat Taşınabilen, Dayanıklı Ve Masrafsızdırlar.
- Teleskop Türleri Içinde En Iyi Odaklama Yeteneğine Sahip Olan Türdür.
- Görüntü düzdür.
Dezavantajları
- Tüm Teleskop Türleri Arasında Objektif Açıklığı Arttıkça Fiyatı En çok Pahalı Olan Türdür.
- Diğer Teleskop Türlerinin Açıklıklarına Eşdeğer Açıklıktaki Mercekli Teleskop Daha Ağır, Daha Uzun Ve Daha Büyüktür.

TELESKOP ÇEŞİTLERİ VE ALT ÇEŞİTLERİ

Bu teleskoplar birde kendi aralarında ayrılırlar. eğer acemiyseniz ufak bi göz atın yeter.


1. Mercekli Teleskoplar : Bu Türde Uzun Bir Tüp Içindeki Mercekten Geçen ışık, Göz Merceğine Gelir.

2. Aynalı Teleskoplar : Bunlarda Kendi Aralarında Ikiye Ayrılır.

A. Newtonian Türü : Newtonian Türü Teleskoplar ışığı Toplayan Ve Ikinci Bir Düz Aynaya Odaklayan Bir çukur Aynaya Sahiptirler. Ikinci Ayna Ise Görüntüyü Ana Tübün Dışına Açılan Bir Penceredeki Göz Merceğine Yansıtır.

B. Cassegrain Türü : Bu Tür Teleskoplar Büyük Bir Küresel Veya Parabolid çukur Ayna Ile Hiperbolid Tümsek Bir Ikinci Aynadan Oluşur. Gelen ışınlar önce çukur Ayna Tarafından Toplanır Ve Ikinci Aynaya Yansıtılır. Bu Aynadan Yansıyan ışınlar Ise Birinci Aynanın Merkez Bölgesindeki Delikten Geçerek Gözmerceğine Odaklanır.

3. Hem Aynalı Hem Mercekli (katadioptrik) Teleskoplar : Bunlarda Kendi Aralarında üçe Ayrılır.

A. Schmidt-cassegrain Türü : Bu Tür Teleskoplarda ışık Ince Bir Schmidt Düzeltici Mercekten Geçerek Gelir. Daha Sonra Küresel çukur Aynaya çarparak Tekrar Geri Yansır. Yansıyan Bu ışınlar Birinci Aynanın Göbeğindeki Delikten Geçerek Gözmerceğinde Odaklanırlar. Bu Tür Teleskoplar Teleskop Türleri Içinde En Modern Olanlarıdır.

B. Maksutov-cassegrain Türü : Bu Tür Genel Olarak Schmidt-cassegrain Teleskoplara Benzer. Bu Tür Teleskoplarda Bir Tarafı Iç Bükey Bir Tarafı Dış Bükey Olan Ince Bir Düzeltici Mercek Kullanılır. Ikinci Ayna, Merceğin Merkez Bölgesi Aluminyum Kaplanarak Oluşturulur.

C. Schmid-newtonian Türü : Bu Tür Teleskoplar Diğerlerine Benzemekle Birlikte; Bunlarda Newtonian Aynaları Ve Schmidt Düzeltici Mercekleri Kullanılmıştır. Daha çok Sönük Uzay Cisimlerini Gözlemek Için Kullanılırlar.

TELESKOP ÖZELLİKLERİNE GELİRSEK

1-ODAK AÇIKLIĞI
Odak açıklığ teleskopta en önemli unsurlardan biridir. 30mm, 50mm, 70mm yada 3inç, 5inç vb. ifadelerle anlatılır. Teleskopun bir nevi gördüğü açıyı belirler ve ışık toplama gücünü belirtir. Ne kadar büyük olursa o kadar parlak ve güzel görüntü oluşur. Teleskoptaki fiyat artışında da büyük rol oynar.

2- ODAK UZAKLIĞI
Yakınlaştırmanın ne kadar olacağına karar veren öğelerden biridir. Bir teleskopun kaç kat yakınlaştırma yaptığını öğrenmek için yaklaşık olarak şöyle bir formül kullanırız. odak uzaklığı / gözmerceği formülünü kullanırsak yakınlaştırmayı buluruz. mesela 700 mm odak uzaklığına sahip bir teleskoba 20 mm lik bir gözmerceği takılırsa 700/20 = 35x yakınlaştırma yapar. ve birde elimizde lensler varsaki bunlar gözmerceğinin önüne konulurlar ve hepsinin ayrı değerleri vardır (3x - 2x - 4,5x gibi).eyer 3x bir lenste takılırsa 35x3=105x yakınlaştırma yapar. buda mağazalarda, internet mağazalarında söylenen rakamlardır. oysaki 3x lik bir barlow lens takılırsa görüntü bulanıklaşır ve ışık kaybı olur.kısaca odak uzaklığının büyük olması çok önemlidir.

3-ODAK ORANI
 

Odak Uzaklığı (mm) / Açıklık (mm) Ile Hesaplanır. Odak Oranı Size Teleskobunuzla Fotoğraf çekebilme Hızını Verir.

4- GÖZMERCEĞİ (OKÜLER) CİNSİ VE ÇAPI

Baktiginiz yere takilan oküler yani degisebilen mercekler, cesitli capta olurlar. Genellikle, 0.965 inch lik oküler takilabilen teleskoplarin kalitesi dusuktur, sakin almayin! . Daha kaliteli teleskoplar 1.25 inch yada 2 inch lik okülerler kullanir.
oküler almadan once farkli cins okülerlerin neler oldugunu ve ozelliklerini bilmenizde buyuk fayda vardir. Once, milimetre cinsinden mercegin çapı vardir. Bu rakam, teleskobun odak uzakligina bolundugunde, size o okülerin resmi ne kadar buyutecegini gosterir. Ornegin, teleskobunuzun odak uzakligi 700mm ise, ve 4mm lik bir oküleriniz varsa, bu size yaklasik 175 defalik bir buyultme saglar. ayni teleskopla 20mm lik bir oküler kullanirsaniz, teleskobunuz nesneleri 35 kez buyutur.
Bircok teleskop bir Barlow lens ile birlikte satilir. Barlow len, okülerle teleskop arasina takilir ve goruntuyu 2,3 hatta 5 kez buyutebilir (değeri belirtilir). Ilk alinmasi gereken aksesuarlardan olan 2x Barlow dur. 2x barlow şu işe yarar; örneğin teleskopunuzun odak uzaklığı 700 mm olsun. teleskoba takılı 20 mm lik oküler varsa teleskoptan alıcağınız yaklaşık büyütme 35x dir. 2x li barlowuda takarsanız büyütmeniz 70x olur. barlow vb. lens genelde bu işe yarar. barlow lens görüntüyü bulanıklaştırabilir ama bu kesin birşey değildir. teleskobuna baktığın uzaklığa vs. değişkenlik gösterir ama genelde işe yarar. acemilik dönemi için 2x barlow yeterli olur.

5-BULUCU DÜRBÜN (FİNDER SCOPE)

Daha iyi bir terim aklima gelmediginden, Bulucu Durbun dedigim bu durbunler, teleskobun üzerine takılan ve cok az buyultme saglayan ozel birer mini-dürbündürler. Bunlar sayesinde bir nesneyi ortalayip teleskopla kolay bulunur hale getirebilirsiniz. Teleskop ilk satin alindiginda bir kez ayarlanip, teleskopla tam olarak ayni yere bakmasi saglanmalidir.

6-OTOMATİK BULUCULAR (GO TO ÖZELLİĞİ)

Go-To özelliği olan teleskoplar büyük kolaylıklar sağlar. bu sistem motorludur ve bir kumandayla gelir. örneğin canınız mars a mı bakmak istedi kumandaya mars yazarsınız ve kendi marsı bulur size sadece bakmak kalır. Bu sistemdeki diğer önemli özellik takip özelliğidir. uzayda herşey hareket eder bundan dolayı 2 dk önce baktığınız galaksiyi yine göremeyebilirsiniz. bu sistem sizin için o cismi takip eder. tabi bu sistemin olması demek fiyat artışı demektir. büyük kolaylık sağlamasına karşı gezegenleri yada galaksiyi bulmak için uğraşmanızda büyük çaba harcarsınız ve bulduğunuzda ise yaşadığınız zevk, başarılı olma duygusu...

KUNDAK ÇEŞİTLERİ (AYAK TÜRLERİ)
 

Teleskop ayaklari (yada "kundak") da son derece önemlidir. Titreşimsiz bir görüntü almak için, hava rüzgarlı bile olsa teleskobu düz tutabilecek bir ayağa ihtiyaç vardır. Çogu baslangic teleskoplari, çok da kötü olmayan tripod türü (buna altazimuth deniyor) sehpalarla satılır. Özellikle resim cekmeyi planliyorsaniz, ayagin secimi teleskop kadar onemlidir

1-ALTAZİMUTH
 

En populer sehpa turu Altazimuth dizayndir. Yani, her yone serbestce doner. Bir nesneyi takip etmek icin (malum dünya gece de döner; ve yildizlarin yerleri surekli degisir!), iki aksin da beraber hareket ettirilmesi gerekir; yani gokyuzundeki bir cismi incelerken, hele yuksek buyutmelerde, her birkac dakikada bir ayar ister.
Öte yandan rahatlikla her yone çevrilebildigi icin, bu tur sehpalar yeryuzundeki nesnelerin gözlenmesi icin idealdir. Saglam bir altazimuth sehpa, hatta yavas hareket dugmelerine de sahipse, yeni baslayanlar icin ideal bir çözüm olabilir.

2-EKVATORYAL

Ekvatoryal sehpalar, soldan sağa döndürürken, aynen dünyanın kendi üstünde dönüş açısını takip ederler. Ekvatoryal sehpalarin en buyuk iyiliği; bir nesne okülerde bulundugunda, onu takip etmek için sadece teleskobu sola ve saga cevirmek yeterli olacaktir. Kurulmasi vakit alacaktir; ve ilk kurulurken Polaris (Kutup Yildizi) naın yakınındaki dünyanın "tepe noktası" na yönlendirilmeleri gereklidir. Fakat biraz çalismayla yeni başlayanlar bile ayarlari öğrenecek, ve bir sonraki seferde bu yonlendirmeyi 5-10 dakikada yapabileceklerdir. (Hatta teleskop ayaklarının geldiği yeri yerde boyayla işaretlerseniz, bir sonraki seferde 10 saniyede bunu yapabilirsiniz.)

3-DOBSONİAN
 

Ismini, bu tip sehpalari cok oven Dobson ismindeki bir kisiden alan bu sehpalarin yapisi son derece basittir ( = ucuzdur!). Dobsonian sehpalarin yerde donen bir tabani vardir; ve bundan yukari cikan iki kolu vardir. Kollarin ustunde yarim-ay seklinde delikler bulunur. Bu kollarin uzerine bir mil uzerinde oturtulan teleskop, taban sayesinde sola-saga dondurulebilir, ve mil sayesinde de yukari asagi dondurulebilir. Dobson sehpalar son derece saglam ve titresimsiz olabilirler, ve teleskobun fiyatini cok ucuzlatabilirler.
Bu tip ayağa sahip teleskoplar çok büyük olabilir - mesela 20 inch çapındaki dev teleskopların ayakları genelde bu tip olur.

DİĞER ŞEYLER

-Teleskop alırken lütfen kaliteli bir marka alın. Marka teleskoplar için çok önemlidir. merceklerinin kalitesi çok öenmlidir. önereceğim markalar ise; meade, celestron, orion, plossl dır. biraz ucuz olsun diyorsanız da konus da iyi bir markadır.
-Teleskoplar askeri malzemedir. Yurtdışından getirtilmek istenirse sorun oluşturabilir ve oluşturursa askeri malzeme kaçaklığına girer. teleskop getirmek için izin gereklidir. bu uzun bir işlem olacaktır. emniyet müdürlüğü bu konuda size yardımcı olur.
-Gezegenlerin, galaksilerin nerde olduğunu bilmemiz için bir kaynak gereklidir. bu kaynaklar gökyüzü atlasları olabilir ama karışıktırlar. bunun yerine bilgisayarınıza ücretsiz olarak indirebiliceğiniz kullanımı çok basit olup internet  bağlantısı da istemeyen 40 mb civarında büyüklüğünde stellarium adlı programı kullanabilirsiniz. http://www.stellarium.org/ bu linkten programın en güncel versiyonunu indirebilirsiniz. çok yakında bu sitede  programın son sürümü olan 10.2.0 nin kullanımının videolu anlatımı vardır.

Sorularınız için iletişime geçebilirsiniz...

Yazıyı kullanırken site adresini vermeyi unutmayın...